Intensive EDR-studiedag over het thema burgerschapsonderwijs

Autor Kurt Taller aka. Retrogott beim Studientag der Ems Dollart Region

In de Ludgerusschule in Rhede (Ems) vond onlangs de 33e Studiedag van de Eems Dollard Regio (EDR) plaats, die gewijd was aan het centrale thema „burgerschapsonderwijs“.

Het evenement bracht opnieuw leraren, pedagogische professionals en onderwijsactoren uit het Duits-Nederlandse grensgebied samen.

De focus van de dag lag op de vraag hoe democratische waarden op lange termijn versterkt kunnen worden in scholen, onderwijsinstellingen en de samenleving – vooral gezien de toenemende rechtsextremistische tendensen en groeiende discriminatie. De deelnemers ontvingen niet alleen theoretische impulsen, maar ook praktische strategieën om jonge mensen bewust te maken van diversiteit, respect en constructieve democratische dialoog.

In het ochtendprogramma was de Nederlandse kinderboekenschrijver Pim Lammers te gast, die uitlegde hoe hij queer thema’s zichtbaar maakt in zijn boeken. In zijn werken spelen onderwerpen zoals transgenderiteit, regenbooggezinnen en non-binaire mensen een belangrijke rol. Kinderen moeten begrijpen hoe divers de wereld is – vooral zodat ze zichzelf ook in de literatuur kunnen terugvinden: „Kinderboekenliteratuur is een waardevol middel om empathie op te wekken.“ Vaak gebeurt dit op een beeldende manier. In zijn boek „Het lammetje dat een varken is” gaat het bijvoorbeeld over transgenderiteit.
Lammers is in het verleden zelfs bedreigd met de dood vanwege zijn publicaties.

Ook de lezing van auteur Kurt Tallert was ontroerend. Tallert, die als rapper bekend werd onder de naam „Retrogott“, vertelt in zijn boek „Spur und Abweg” het verhaal van zijn vader, die als halfjood door de nazi’s werd vervolgd, en verbindt deze familiegeschiedenis met een persoonlijke en maatschappijkritische reflectie over herinnering, verleden en de gevolgen daarvan voor toekomstige generaties. Tijdens de studiedag legde hij onder de titel „Zuhören als Demokratieerhalt” uit hoe het herinneren van de Holocaust een morele basis kan vormen voor democratisch onderwijs. Tallert maakte duidelijk dat het doorgeven van ervaringen van ooggetuigen niet alleen historisch belangrijk is, maar ook als een actieve vorm van democratische verantwoordelijkheid moet worden gezien. De Holocaust heeft laten zien waar de afbraak van gemeenschappelijke normen, de dehumanisering van maatschappelijke groepen en het falen van individuele verantwoordelijkheid toe kunnen leiden. Tallert benadrukte dat elke discussie over vrijheid en morele oriëntatie in Duitsland onlosmakelijk verbonden is met de verplichting om het verleden serieus te nemen en er blijvende gevolgen voor het heden en de toekomst uit te trekken.

Daarnaast bood de studiedag twee workshoprondes aan, waarin deelnemers reflecteerden op methoden om discriminerende of democratie-vijandige uitlatingen in het schoolleven constructief te behandelen. Het doel was om duurzame handelingsvaardigheden te creëren, zodat leraren niet alleen kunnen ingrijpen, maar actief de democratische cultuur kunnen vormgeven. De onderwerpen van de workshops waren onder andere „Jeugd en rechts-extremisme“, „Mythe van neutraliteit“ en „ Burgerschapsonderwijs in vreemde talen onderwijs“.
Themen der Workshops waren u.a. „Jugend und Rechtsextremismus“, „Mythos Neutralität“ oder „Demokratiebildung im Fremdsprachen-Unterricht“.

Vincent ten Voorde, directeur van de EDR, benadrukte in zijn welkomstwoord bij de opening van de studiedag het belang van de EDR-studiedag en democratieonderwijs: „Democratieonderwijs is geen eenmalige taak, maar een voortdurende gezamenlijke verantwoordelijkheid – wij als EDR staan voor een regio waarin culturele uitwisseling en diversiteit worden beleefd.“

De 33e EDR-studiedag werd voorafgegaan door een zang- en dansvoorstelling van leerlingen van de Ludgerusschule. De organisatie van de studiedag werd mogelijk gemaakt door de steun van de Niedersächsische Staatskanzlei.
Ermöglicht wurde die Organisation des Studientags durch die Unterstützung der Niedersächsischen Staatskanzlei.

 

lees meer