Project „Joods leven in het grensgebied“ onderzoekt als eerste grensoverschrijdende verbindingen tussen Joodse gemeenschappen.

LEER – Al geruime tijd bestaan er nauwe banden tussen Groningen en het Duitse Rheiderland. Tot op de dag van vandaag zijn er nog migrerende bewegingen, over en weer, aan beide zijden van de grens. Maar niet alle bewegingen zijn even bekend of onderzocht. Zo is het verband tussen verschillende Joodse gemeenschappen in en rondom het grensgebied onbekend. Maar daar komt nu verandering in.

De Landkreis Leer en de Stichting Folkingestraat Synagoge  uit Groningen hebben daarvoor een concept ontwikkeld in de vorm van een onderzoeksproject. Onder de titel “Joods leven in het grensgebied” wordt er gewerkt aan het geven van een totaalbeeld van het Joodse leven in de regio vanuit historisch perspectief. Dit is de eerste keer dat een dergelijk voornemen grensoverschrijdend wordt gerealiseerd. Het project kent een looptijd van drie jaar. De gezamenlijke kosten voor het project bedragen rond de €562.000,-.

“De financiering is nu vastgesteld”, zo bevestigt Matthias Groote van de Leeraner Landrat. Het project wordt medegefinancierd vanuit het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) in het kader van het INTERREG V A-programma “Deutschland-Nederland”. Van daaruit wordt een bedrag ter hoogte van €200.000,- ter beschikking gesteld. De Provincie Groningen en het Niedersächsische Ministerium für Bundes und Europaangelegenheiten und Regionale Entwicklung dragen ieder €50.000 bij. Het INTERREG-programmamanagement bij de Eems Dollard Regio (EDR) ondersteunt bij de uitvoering van het project.

Matthias Groote wendde zich ook tot CDU parlementariër Gitta Connemann om extra financieringsmogelijkheden te bespreken. De inwoonster van het Duitse Hesel nam daarop contact op met daarvoor gegadigde personen. Onder hen bevond zich dr. Felix Klein. Als nieuw commissaris Antisemitisme van de regering kon hij overtuigd worden van de meerwaarde van dit project. “Wij kunnen het project vanuit de regering met €87.500,- ondersteunen”, zo deelde Klein mee. Connemann, waarvan de moeder uit Nederland afkomstig is, benadrukt: “We hebben een ontroerende Joodse geschiedenis in onze regio. Deze kan nu uitgebreid worden onderzocht en verteld – over grenzen heen “.

Centraal staan de onderlinge verbanden tussen de Joodse gemeenschappen in Rheiderland en de historische synagogegemeenschappen in de regio Groningen. Deze gemeenschappen worden zo onderzocht dat de verbindingen tussen bijvoorbeeld Bunde, Weener, Jemgum, Winschoten en Bourtange ook inzichtelijk worden. De vele bestaande familie- handels- en economische relaties worden nu eerst wetenschappelijk onderzocht. De resultaten hiervan worden daarna, als onderdeel van een tentoonstelling, verder uitgewerkt. Na de presentatie van de resultaten in de voormalige Joodse School in Leer en in de Provincie Groningen vindt de tentoonstelling uiteindelijk een vaste plek in de Groninger Synagoge.